Το κυπριακό Δημόσιο

Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερα παράπονα ακούω για το κυπριακό Δημόσιο και πολύ στεναχωριέμαι. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο κόσμος τα χει βάλει με το Δημόσιο και τους δημόσιους υπαλλήλους. Μέρικοι τα χουν και με τους πολιτικούς γιατί λέει αυτοί δημιούργησαν και συντηρούν αυτό το 'τεράτωμα' (άκουσον άκουσον - θου κύριε φυλακήν τω στόματί μου + 3 λιτανείες).

Αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν είναι πως πρόκειται για ένα ευφιέστατο δημιούργημα το οποίο αποτελεί κάτι το πρωτοποριακό στον τομέα του. Σκεφτείτε τις εξης, συμπαθέστατες κατα τ'άλλα κατηγορίες ανθρώπων:
α) Ο οριακά αναλφάβητος - δεν γνωρίζει την διαφορά του 'εγκριμένη' από το 'εγκεκριμένη', ούτε πως το 'υπογραμμένη' είναι στην πραγματικότητα 'υπογεγραμμένη'. Εμείς τον αγαπούμε όπως και να χει αλλά που θα βρει εργασία ο άνθρωπος αυτός σε όποιοδήποτε επάγγελμα που έχει ως προαπαιτούμενο τα βασικά ελληνικά; Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά χρειάζεται μια δομή, μια κατεύθυνση, ενα template βρε. Το Δημόσιο έλυσε αυτό το πρόβλημα αφαιρώντας κάθε αναγκαιότητα για κριτική σκέψη και εφαρμόζοντας το σύστημα της μαγικής επιστολής. Η επιστολή αυτή, είτε σε πληροφορεί ότι εγκρίθηκε η αίτηση σου, είτε ότι σου παίρνουνε το σπίτι και μένεις στον δρόμο με 5 παιδιά, έχει ακριβώς το ίδιο format. Έτσι, τα περιθώρια για βιασμό της γλώσσας ελαχιστοποιούνται (δεν θα πω εκμηδενίζονται γιατί και η μαγεία έχει κάποια όρια).
β) Ο κοινωνικά δυσλειτουργικός - του λες 'καλημέρα', σου απαντάει 'τη μάνα σου'. Μην το παίρνεις προσωπικά, δεν το εννοεί και τόσο, απλά ο συνάνθρωπος σου αυτός αντιμετωπίζει πρόβλημα κοινωνικής προσαρμογής που οφείλεται σε τραυματικά γεγονότα της παιδικής του ηλικίας (helicopter parents και αδυναμία του περιβάλλοντος του να του θέσει όρια). Τώρα σκέψου τον άνθρωπο αυτό να τον έχεις front desk στην εταιρεία σου να καλωσορίζει τους πελάτες. Θα τον έβαζες; Δεν θα τον έβαζες. Και δεν θα τον έβαζες γιατί δεν θέλεις να του κάνεις περισσότερο κακό. Βάλε τον εαυτό σου στην θέση του. 'Ολοι ξέρουν πόσο insensitive και με έλλειψη κατανόησης μπορούν να είναι κάποιοι αδίστακτοι πελάτες όταν εσύ απλά το μόνο που έκανες ήταν να αρνηθείς να τους εξυπηρετήσεις. Ο άνθρωπος αυτός χρειάζεται ένα ειδικό πλαίσιο στήριξης και κατανόησης. Σαν κι αυτό που προσφέρει μια θέση εξυπηρέτησης πολιτών σε όποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία οπου ο πελάτης ΑΝΑΜΕΝΕΙ να τύχει κακομεταχείρισης, έτσι δεν τον πειράζει και τόσο και δείχνει άπλετη κατανόηση.
γ) Ο χρόνια βαριεστημένος - από όλες τις κατηγορίες ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποιο ακούσιο πρόβλημα, αυτή φέρει το μεγαλύτερο κοινωνικό στίγμα. Ο 'τεμπέλης' όπως άδικα πολλοί τον χαρακτηρίζουν, δεν θέλει απλά να πληρώνεται και να κάθεται όπως η κοινή γνώμη εσφαλμένα πιστεύει. Η πραγματικότητα είναι πως θα προτιμούσε να πληρώνεται και να ξαπλώνει. Δυστυχώς ο χώρος εργασίας συνήθως διαθέτει περιβάλλον και καρέκλες μη υποστηρικτικά προς αυτή την φιλοδοξία, έτσι περιορίζεται στο να κάθεται. Και επειδή οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζουν τεράστιο κοινωνικό ρατσισμό, τόσο που οι απανταχού εργοδότες υποπίπτουν σε διακρίσεις και τους στερούν το δικαίωμα εργασίας, το Δημόσιο έρχεται και πάλι να προσφέρει μια χείρα βοηθείας προσφέροντας τους εργασία χωρίς όρους.
δ) Ο Ευθυνόφοβος - από όλες τις προαναφερθείσες κατηγορίες αυτή είναι η πιο paralyzing. Σκεφτείτε να μη μπορείτε να πάρετε την παραμικρή απόφαση γιατί φοβάστε τις συνέπεις της. Πλέετε σε μία θάλασσα αδράνειας και ο φόβος σας έχει παραλύσει τελείως. Δεν μπορείτε να προχωρήσετε ούτε μπροστά, ούτε πίσω. Βουλιάζετε. Πνίγεστε. Το Δημόσιο έλυσε ΚΑΙ αυτό το πρόβλημα. Τώρα μπορείτε να πάρετε ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ απόφαση, χωρίς την παραμικρή συνέπεια! Είδατε πόσο εύκολο ήταν τελικά;
ε) Ο εξουσιομανής - συνήθως παραλλαγή της προηγούμενης κατηγορίας αφού θέλει την δύναμη της εξουσίας χωρίς την ευθύνη που αυτή κουβαλά. Ο ίδιος σαν παιδάκι είχε φάει αμέτρητο ξύλο από τα άλλα παιδάκια στο σχολείο, αφού προσπαθούσε πάντα να επιβάλει τους δικούς του όρους στο παιχνίδι. Ένα σπασμένο χέρι και ένα μαυρισμένο μάτι αργότερα, κατάλαβε ότι δεν μπορεί να επιβληθεί στα παιδάκια του χώρου του και από τότε έγινε ο bully του διπλανού σχολείου στις μικρότερες τάξεις. Ο τύπος αυτός θριαμβεύει στο Δημόσιο, αφού του δίνεται η ψευδαίσθηση της εξουσίας, ενώ κουβαλά την πεποίθηση οτι εκτελεί λειτούργημα, πράγμα που του δίνει status και respect στα μάτια των απλών πολιτών. Κοινώς (πιστεύει ότι) έχει βρεί το ποίμνιο του και μάλιστα χωρίς να γίνει παπάς!
στ) Ο απλός, καθημερινός, εγκληματίας - ΑΚΑ 'μίζας', 'φακελάκιας', κλπ κλπ. Πρόκειται για μια μέθοδο κοινωνικής επανένταξης ή/και αποφυγής overcrowding των φυλακών. Λόγω της ιδιαιτερότητας αυτής της κατηγορίας, περιλαμβάνει συνήθως τα ηγετικά στελέχη των διαφόρων υπηρεσιών. Ο λόγος είναι ένας: They get things done! Θέλεις να πιάσεις άδεια για δεκαώροφο αυθαίρετο, χτισμένο μες τις όχθες του Κούρρη με 2 καζίνο και ένα μπουρδέλο στο υπόγειο; Αμέσως! Θέλεις να πιάνεις επί 13 συνεχόμενα χρόνια την ίδια δημόσια προσφορά χωρίς να πληρείς κανένα που τα κριτήρια και να μεν σου πεί κανένας τίποτε; Πες το κί εγινε! Θέλεις να κάμουμεν τον γιόκκα σου ακόλουθο στις Βρυξέλλες χωρίς καν να προκυρήξουμεν την θέση; (όποιαδήποτε ομοιότης με πρόσωπα ή καταστάσεις είναι εντελώς συμπτωματική) Consider it done! Έτσι οι υπεράνθρωποι αυτοί συλλέγονται σιγά σιγά στον συγκεκριμένο χώρο (όσοι δεν καταλήγουν σε μυστικές υπηρεσίες) για να εξυπηρετήσουν χωρίς κανένα δισταγμό την ομαλή λειτουργία του και επίσης για να μην τους αφήσουμε απλά να περιφέρονται ανεξέλεγκτοι κάνοντας παρανομίες όπου νά'ναι. Στο κάτω κάτω, η ελεγχόμενη παρανομία είναι μισή φορά παρανομία.

Κάποιοι διαμαρτύρονται επίσης για τα κριτήρια επιλογής υποψηφίων και για την αδικία στις προσλήψεις. Θα διαφωνήσω οριζοντίως και καθέτως. Αν εσύ κάνεις αίτηση για μια θέση πυρηνικού φυσικού ενώ έχεις σπουδάσει Ιρλανδική φιλολογία θα χαρακτηρίσεις άδικο τον εργοδότη που δεν θα σε προσλάβει; Όχι, διότι ο άνθρωπος κάνει το φιλτράρισμα του για να προσλάβει τον υποψήφιο που θεωρεί καταλληλότερο για την θέση. Έτσι και σε αυτή την περίπτωση, τα κριτήρια είναι τέτοια που να φιλτράρουν τον καταλληλότερο για την θέση (ο οποίος αποτελέι μία η περισσότερεσ από τις κατηγορίες που περιγράψαμε). Αν εσύ δεν εμπίπτεις σε οποιαδήποτε από τις πιο πάνω, γιατί να προσληφθείς;

Το σύστημα λειτουργεί με την απλή αρχή του nomination. Δηλαδή αν κάποιος θεωρεί ότι είσαι καλός μαλάκας για την θέση σε κάνει nominate, δηλαδή σε προτείνει στους σχετικούς φορείς (ΑΚΑ 'μιλά για λλόου σου'). Εσύ δεν μπορείς να κάνεις nominate τον εαυτό σου. Έχει αποδειχθεί σε έρευνες πως όση περισσότερη εμπειρία/μόρφωση διαθέτει κάποιος, τόσο καταλληλότερο θεωρεί τον εαυτό του για μια θέση Δημοσίου. Μεγάλο λάθος. Η πραγματικότητα είναι πως ο βαθμός καταλληλότητας είναι αντιστρόφως ανάλογος με τον αριθμό των πτυχίων/χρόνια εμπειρίας. Ο λόγος είναι διπλός. Όπως εξηγήσαμε πιο πάνω, το σύστημα αυτό έχει δημιουργηθεί ειδικά για την απασχόληση συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων και γι'αυτό τον λόγο ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού γίνεται αμέσως disqualified. Τώρα πες εσύ έχεις ένα PhD, 200 δημοσιεύσεις και ένα νόμπελ ειρήνης. Πόσες μονάδες θα κερδίσεις σε ένα σύστημα αξιολόγησης για θέση Δημοσίου; Η απάντηση είναι 0, διότι το Δημόσιο είναι τόσο έξυπνα σχεδιασμένο που αναγνωρίζει πως μια τέτοια θέση θα αποτελεί χαράμι των σπουδών σου, των δημοσιεύσεων σου και γενικότερα του ό,τι έχεις κάνει στην ζωή σου. Έτσι, λειτουργώντας σαν απο μηχανής θεός και εφαρμόζοντας το precautionary approach, έρχεται να σε βγάλει αυτόματα από την δύσκολη αυτή θέση και να σε στείλει κάπου όπου η εμπειρία σου θα αποκτήσει ουσιαστική αξία. Το σύστημα δηλαδή λειτουργεί και για το συμφέρον του αλλά και για το δικό σας. Αν αυτό δεν είναι έξυπνος σχεδιασμός, τότε τι είναι;

Και γι'αυτούς τους λόγους, οφείλω να διαφωνήσω μαζί σας κυρίες και κύριοι. Το κυπριακό Δημόσιο δεν είναι ένα τεράτωμα, αλλά ένα πανέξυπνα σχεδιασμένο κοινωνικό σύστημα που συνδιάζει σανατόριο - κέντρο απασχόλησης - αναμορφωτήριο τρία σε ένα, που προσφέρει δομή και σκοπό σε όλους τους 'έγκλειστους' χωρίς παράλληλα να περιορίζει την ατομική ελευθερία και χωρίς να προάγει τον κοινωνικό ρατσισμό και το στίγμα (όχι της μεσογειακής αναιμίας, το άλλο). Γι'αυτό σκεφτείτε το καλά πριν κακολογήσετε ξανά το Δημόσιο ή κάποιον υπάλληλο του. Θα προτιμούσατε να ήσασταν στη θέση του;